Το Πάσχα και η Ανάσταση πλησιάζει και όλο και περισσότεροι κηδεμόνες σκύλων προβληματίζονται για την αντίδραση του σκύλου τους στον ήχο των πυροτεχνήματα της Ανάστασης, , ιδιαίτερα όσοι μένουν κοντά σε κάποια εκκλησία. Η αλήθεια είναι πως η «Ευαισθησία στους ήχους» είναι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο που περιγράφεται στο 20% με 50% περίπου των σκύλων που εκτίθενται σε βεγγαλικά, πυροβολισμούς, βροντές ή άλλα έντονα ηχητικά ερεθίσματα . Συμπτώματα όπως η έντονη σιελόρροια, ο τρόμος (τρέμουλο), η ταχύπνοια, η ταχυκαρδία, ο έμετος, η διάρροια, και συμπεριφορές όπως το μάζεμα της ουράς, το κατέβασμα των αυτιών, η αυξημένη κινητικότητα, το κρύψιμο, η προσπάθεια διαφυγής και ο αυτοτραυματισμός περιγράφονται σε σκύλους κατά τη διάρκεια κάποιου έντονο ηχητικού ερεθίσματος. Το σύνολο των συμπτωμάτων αυτών συχνά περιγράφεται και ως «Κροτοφοβία», όρος ο οποίος όμως δεν περιγράφει πάντα τα αίτια του προβλήματος.

Τί ονομάζεται Φόβος; 

Φόβος ονομάζεται η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε κάποιο συγκεκριμένο ερέθισμα. Η αντίδραση αυτή περιλαμβάνει παραμέτρους που αφορούν τη φυσιολογία, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του ζώου.

Τί ονομάζεται Φοβία; 

Φοβία ονομάζεται μία αντίδραση φόβου που δεν είναι λειτουργική, δε βοηθά δηλαδή τον οργανισμό να ανταπεξέλθει στις αλλαγές του περιβάλλοντος και η ένταση της αντίδρασης είναι δυσανάλογη με την ένταση του ερεθίσματος. Για παράδειγμα ένας σκύλος ξεκινά να τρέχει γρήγορα και προσπαθεί να φύγει από το σπίτι όταν ακούσει μία αστραπή, μία αντίδραση αρκετά πιο έντονη από την ένταση του ερεθίσματος, εξ ου και κροτοφοβία.

 Τί ονομάζεται Άγχος; 

Άγχος είναι η προσμονή ενός κινδύνου ή ενός δυσάρεστου ερεθίσματος, δεν είναι απαραίτητη η παρουσία του ερεθίσματος. Ο σκύλος μας δηλαδή περιμένει να συμβεί κάτι και γι’ αυτό αγχώνεται.

Για πρακτικούς λόγους σε όλο το κείμενο υιοθετούμε τον όρο «Ευαισθησία στους ήχους», αντί για «φόβο», «φοβία» ή «άγχος».

 Πως ένας σκύλος αναπτύσσει «Ευαισθησία στους ήχους» ενώ κάποιοι άλλοι σκύλοι όχι; 

Υπάρχουν διάφορα αίτια που μπορούν να οδηγήσουνε ένα σκύλο στο να αποκτήσει «Ευαισθησία στους ήχους». Ανάλογα με τα αίτια η συμπεριφορά του σκύλου μας καθώς και η αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να είναι διαφορετικά. Τα αίτια αυτά διαχωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες : 1)Στα συνειρμικά και στα 2)Μη-συνειρμικά αίτια.

 Συνειρμικά αίτια 

Τραυματικές εμπειρίες: Σκύλοι μαθαίνουν λόγω προηγουμένων αρνητικών εμπειριών πως τα ηχητικά ερεθίσματα είναι κάτι δυσάρεστο, ακόμη και αν δεν είναι πάντα τόσο έντονα όσο το «τραυματικό» ηχητικό ερέθισμα που τους δημιούργησε το φόβο. Υπάρχουν ηχητικά ερεθίσματα που η ένταση τους είναι τόσο μεγάλη, ώστε οι περισσότεροι σκύλοι είναι βιολογικά προκαθορισμένοι να αντιδρούν σ’ αυτά.
Κοινωνική μετάδοση: Όπως συμβαίνει και στον άνθρωπο έτσι και στους σκύλους, ένας σκύλος μπορεί να υιοθετήσει μια φοβική αντίδραση από έναν άλλο σκύλο που συμπεριφέρεται έτσι, να μεταδοθεί δηλαδή ο φόβος μέσω της κοινωνικής μάθησης.

Μη-συνειρμικά αίτια

Έλλειψη εξοικείωσης: Σκύλοι οι οποίοι δεν ήρθαν σε επαφή με τα κατάλληλα ηχητικά ερεθίσματα τους πρώτους μήνες της ζωής τους , συγκεκριμένα τους πρώτους 3-6 μήνες της ζωής τους, μπορεί να αναπτύξουν ευαισθησία προς τους έντονους ήχους λόγω της ελλιπής εξοικείωσης με τους ήχους αυτούς.
Ευαισθητοποίηση: Κάποιες φορές, όταν ένας σκύλος έρχεται σε επαφή με επαναλαμβανόμενα ήπια ηχητικά ερεθίσματα, η επανάληψη αυτή μπορεί να πυροδοτήσει την αντίδραση του ζώου.

Από-εξοικείωση λόγω στρες: Κάποια κατάσταση έντονου στρες ή πολλές καταστάσεις ήπιου στρες (άγχους) μπορεί να οδηγήσουν κάποιο σκύλο που δεν έχει προηγούμενη ευαισθησία στους ήχους να αποκτήσει.
Προδιαθετικοί παράγοντες

Η γενετική προδιάθεση περιγράφεται πως διαδραματίζει ένα ρόλο στην ευαισθησία στους ήχους μιας και κάποιοι σκύλοι που έχουν γενικότερα έναν ευαίσθητο χαρακτήρα φαίνεται πως αντιδρούν πιο εύκολα. Διάφορες παθολογικές καταστάσεις και ασθένειες έχουν περιγραφεί πως μπορεί να σχετίζονται με την εκδήλωση ευαισθησίας στους ήχους.

 Ο σκύλος μου αντιδρά υπερβολικά στα πυροτεχνήματα, τι να κάνω; 

Η οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτείται τη διάγνωση των αιτιών του. Γενικά, αυτό που θέλουμε να επιτύχουμε είναι να μάθουμε στο σκύλο μας να νιώθει άνετα με τους ήχους του περιβάλλοντος του και όχι απλά να διαχειριστούμε τη συγκεκριμένη περίσταση, διότι αυτή η ευαισθησία του σκύλου μας έχει επιπτώσεις τόσο στην ευζωία του όσο και στην ποιότητα ζωής του.

ΠΡΑΚΤΙΚΑ:

 Για το Πάσχα και τα πυροτεχνήματα που πλησιάζουν: 

Επειδή ο χρόνος για το φετινό Πάσχα δεν επαρκεί για να μάθουμε στο σκύλο μας να είναι ήρεμος θα πρέπει να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα έτσι ώστε το βράδυ της Ανάστασης με τα πυροτεχνήματα και τα βεγγαλικά να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο επώδυνο για το σκύλο μας. Συγκεκριμένα:Μη φωνάζετε και μη μαλώνετε το σκύλο όταν φοβάται, γιατί επιβεβαιώνεται στο σκύλο πως έχει κάτι να φοβάται.

- Σιγουρευτείτε πως ο σκύλος βρίσκεται σε ένα ασφαλές μέρος, σ’ ένα δωμάτιο, που δεν υπάρχει κίνδυνος να τραυματιστεί ή να διαφύγει, π.χ. όχι στο μπαλκόνι.

- Κλείστε τις κουρτίνες στο δωμάτιο αυτό και βάλτε μια ήρεμη μουσική πριν ακόμα ξεκινήσουν τα βεγγαλικά.

- Η χρήση φερομονών (ADAPTIL) στο χώρο αυτό μπορεί να βοηθήσει. Οι φερομόνες, άοσμες για εμάς, παράγονται από τη μέση γραμμή της μαμάς-σκύλας όταν γεννήσει, αλλά και από άλλα μέρη του σώματος του σκύλου (αυτιά, περιπρωκτική περιοχή, πέλματα) και δρουν ως ένα χημικό αίσθημα ασφάλειας. Ρωτήστε τον κτηνίατρο σας.

- Δημιουργήστε ένα ασφαλές μέρος, ένα ασφαλές καταφύγιο, για το σκύλο σας (Φωτογραφία 1). Στο πιο ήσυχο μέρος του σπιτιού, στο δωμάτιο που διαλέξατε να είναι ασφαλής ο σκύλος σας, βάλτε μια μαξιλάρα ή το κλουβί του σκύλου σας, αν έχει, αφού πρώτα το σκεπάσετε με μία κουβέρτα. Το μέρος αυτό δεν πρέπει να συμβολίζει τίποτα το αρνητικό για το σκύλο σας, δεν πρέπει να πηγαίνει εκεί δηλαδή όταν φοβάται. Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα καινούργιο μέρος, μόνο με θετικές συσχετίσεις (π.χ. λιχουδιές, παιχνίδια) έτσι ώστε να νιώθει ασφάλεια όταν βρίσκεται εκεί και να μην τρέμει περιμένοντας «να περάσει το κακό», π.χ. όπως όταν κρύβετε κάτω από το κρεβάτι όταν φοβάται. Δημιουργήστε το μέρος αυτό όσο γίνεται πιο άμεσα έτσι ώστε να μάθει ο σκύλος σας να συσχετίζει το μέρος αυτό με θετικά ερεθίσματα. Προσοχή, ποτέ δε στέλνουμε το σκύλο μας στο μέρος αυτό, ούτε ως τιμωρία ούτε για να νιώσει ασφάλεια, αλλά τον αφήνουμε μόνο του να επιλέξει που θέλει να πάει.

 Εγώ τι πρέπει να κάνω, να χαϊδεύω το σκύλο μου όταν φοβάται για να ηρεμήσει ή όχι; 

Θα ακούσετε πολλούς στην ερώτηση αυτή να σας απαντούν με διαφορετικό τρόπο. Η αλήθεια είναι πως αν χαϊδέψουμε το σκύλο μας και αυτός ηρεμήσει θα νιώσουμε και εμείς και αυτός καλύτερα. Το πρόβλημα είναι πως έτσι δε μαθαίνουμε στο σκύλο μας τι πρέπει να κάνει και σε περίπτωση που λείπουμε από το σπίτι, ακουστεί κάποιος ήχος και ο σκύλος μας φοβηθεί δε θα ξέρει πώς να αντιμετωπίσει το φόβο του αυτό. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η «ευαισθησία στους ήχους», ή «κροτοφοβία» αν προτιμάτε, και η δυσκολία κάποιων σκύλων να μείνουν μόνοι τους στο σπίτι, τα λεγόμενα και «προβλήματα αποχωρισμού» από τον κηδεμόνα τους, συχνά συνυπάρχουν στους ίδιους σκύλους. Προτιμότερο, λοιπόν είναι να αντιδρούμε όσο πιο ουδέτερα γίνεται όταν ο σκύλος μας φοβάται και να του μάθουμε μέσω τον παραπάνω τρόπων να αντιμετωπίσει μόνος του το πρόβλημα, να μην επιζητά σε εμάς τη λύση του προβλήματος, γιατί δυστυχώς δεν μπορούμε να είμαστε πάντα δίπλα του. Αν αντίθετα είστε συνέχεια μαζί με το σκύλο σας και δεν ελλοχεύει ο κίνδυνος να απουσιάζετε όταν ζητήσει τη βοήθεια σας τότε μπορείτε να τον ανακουφίσετε με ένα χάδι όταν φοβάται. Σκεφτείτε σας παρακαλώ με ψυχραιμία πως θα συμπεριφερθείτε στο σκύλο σας όταν αυτός φοβηθεί και αποφασίστε τη συμπεριφορά σας από πριν όλη η οικογένεια μαζί. Στις περισσότερες περιπτώσεις το να μάθουμε στο σκύλο μας να αντιμετωπίζει μόνος του τους φόβους του αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τη βελτίωση της ευζωίας και της ποιότητας ζωής του.

 Aφoύ φέτος είναι αργά για να μάθω στο σκύλο μου να είναι ήρεμος πώς να προετοιμαστώ για του χρόνου; 

Στόχος είναι όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως να μάθουμε στο σκύλο μας να μη φοβάται τους ήχους.

Επιγραμματικά:

Για να γίνει αυτό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποια ειδικά CD με ήχους ή κάποιους ήχους που μπορούμε να βρούμε στο διαδίκτυο και να μάθουμε σταδιακά το σκύλο μας να μην αντιδρά στα συγκεκριμένα ηχητικά ερεθίσματα. Σε χαμηλή ένταση και για πολύ μικρό χρόνο (30-60 δευτερόλεπτα στην αρχή) παίζουμε τους ήχους αυτούς στο σκύλο μας, 3-4 φορές τη βδομάδα. Σταδιακά, αυξάνουμε τη διάρκεια και την ένταση λαμβάνοντας πάντα υπόψιν μας ότι ο σκύλο μας δεν αντιδρά. Αν αντιδρά έντονα στα ηχητικά ερεθίσματα σημαίνει πως είτε η ένταση του ερεθίσματος είτε η διάρκεια τους είναι μεγαλύτερη από αυτή που αντέχει ο σκύλος μας, γι’ αυτό την επόμενη φορά πρέπει να τις μειώσουμε. Ταυτόχρονα, όταν ο σκύλος μας είναι ήρεμος κατά τη διάρκεια των ηχητικών ερεθισμάτων τον επιβραβεύουμε με κάποια λιχουδιά ή με κάποιο παιχνίδι. Έχετε υπόψιν σας πως δεν αντιδρούν όλα τα σκυλιά στους ηχογραφημένους ήχους με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η χρήση τους σε όλες τις περιπτώσεις.
Δημιουργία ασφαλούς χώρου όπως περιγράφηκε προηγούμενα.

Επίλογος

Όπως τα ιατρικά προβλήματα μπορεί να εκδηλώνονται διαφορετικά, έτσι και τα προβλήματα συμπεριφοράς μπορεί να εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο και να έχουν διαφορετικά αίτια για τα οποία προκλήθηκαν και εκδηλώθηκαν, γι’ αυτό και δεν υπάρχουν συνταγές για την επιτυχημένη αντιμετώπιση τους. Τα μέτρα που περιγράφηκαν παραπάνω είναι γενικά μέτρα, μπορεί για κάποιους σκύλους να μην είναι αποτελεσματικά και να απαιτείται εξατομικευμένη αντιμετώπιση.

Αν χρειάζεστε περαιτέρω βοήθεια, επικοινωνήστε μαζί μας ή μιλήστε με τον κτηνίατρο σας.

Επιμέλεια Άρθρου:

Δρ. Χρήστος Καραγιάννης

Επικοινωνία: 211-8001111/6944714490 και Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Πηγή: livingwithdogs.gr